Shetitje e detyruar

Faruk Myrtaj

Faruk Myrtaj

Shetitje e detyruar

Nena rronte si pjese e babait. Shpesh e me shpesh na dukej se ajo jetonte vetem per shkak te tij. Ndjesia e pashpallur e babait ishte. E psikologjiste babane ne çast, sapo ai shfaqej te porta e oborrit. I mjaftonte nje fragment nga pamja e tij, kollitja e sajuar, frymemarrja, hedhja e hapit, veshtrimi i paperqendruar ose thjesht perpjekja per te mos e percjelle shqetesimin tek ajo dhe te tjeret. Nena i dilte perpara, hapte krahet sikur te ishte nene edhe per te, e merrte perqafe. Ishte thjesht formalitet ajo qe babai na njoftonte se do te dilnim shetitje me te. Dhe nena kot perseriste: “Mos ia prishni, te keqen mamaja juve, dikush e ka merzitur… Dilni me te!”
Tere keto vite qe babai nuk eshte, ajo sikur rron per te provuar se kjo jete nuk duhet besuar si e vertete. Po, ka qene edhe ca i ashper. Diferenca prej nje pellembe e gjysme mbi silueten e bukur te nenes sikur i jepte te drejten te prekej, t’i zemerohej, madje edhe t’i hakerrehej. Si perendi e saj. Sa here qe donte ai. Nese ne ate lartesi shfaqeshin rete, nese bubullinte apo vetetinte, ajo priste furtunen. Ndodhte qe keto lloj grindjesh sillnin edhe ndonje shkarkese. Nena shnderrohej ne çast ne tokezuese. Fjala e dora e tij, edhe kur e lendonin, ishin njelloj, te dhimbshura e perkedhelese.
Dihej, edhe pas çasteve te furtunes se tij, babai deshironte qe ajo te dilte jashte, te shfaqej te shkallet me buzen ne gaz. Per te plasur syrin e keq te botes. Nena vepronte saktesisht keshtu. Nese diçka ishte degjuar nga ata ne rruge, nena e buzeqeshur te shkallet i rrezonte te gjitha hamendjet. Askush nuk kishte shkak te dyshonte se ne shtepine tone grindeshin.
Nena u hidhte edhe nje veshtrim te fundit rrobave, qe do te vishnim. Asnje rrudhe pantallonat, asnje grimce pluhuri a hije njolle ne kemishat, ne menget dhe jakat e tyre te gjitha pullat te qepura mire. Kepucet te pastra e te bojatisura. Posaçerisht per shetitjen tone me babane.
“Kot zemerohet edhe ky i uruar! Tani s’kane ç’i bejne me. U rritet ju….”, thoshte me ze te ulet nena, duke iu gezuar edhe nje here kepuceve tona, te gjitha ne madhesine e kepuceve te babait. “Si maja malesh i jeni bere. Siç eshte ai vete…”
Visheshim me radhe. Nena rrinte aty. Deri ne fund. Duke dale, veshtroheshim shkarazi ne pasqyren e vendosur ne korridor. Por ishte nena qe inspektonte gjithçka. Sikur ushtronte kontrollin e fundit te uniformave te parades para se te gjendeshin perballe tribunes.
Dy vellezerit dhe une ishim gati per shetitjen dhe nena i bente ze babait. Vishte edhe ai rrobat me te mira per shetitjen qe urdheronte vete. Kur dilnim te porta, dukej se babai kishte me pak lodhje dhe behej me i bukur. Nena i vinte pas pergjate korridorit, i rregullonte jaken e kemishes, i hiqte ndonje pikel pluhuri mbetur diku ne supet, deri te porta e oborrit keshtu. Asnje hap pertej portes se jashtme. Babai nuk veshtrohej kurre te pasqyra.            Besonte ne syrin e nenes per pamjen  e          veshjen            e          tij.
“Mos m’i lodh djemte, degjove?”, e kujtonte ajo ne çastin e fundit. Babai ngjallte nje te qeshur te shkurter ne cepin e buzes, diku poshte mustaqeve, dhe e shuante ate ne çastin tjeter. Shtepia kishte mbetur pas dhe rruga bente sy mbi ne.
Ishim te sigurt se ne rruge na veshtronin. Per nje cope here ndiqeshim nga veshtrimi i nenes. E dinim se ajo rrinte mbrapa luleve te gardhi i kopshtit qe keqyrte rrugen, shmangte me dore nje tufe trandafilash per te na pare me mire, dhe vazhdonte te fliste me veten, me ze te ulet: “Te keqen nena juve, te keqen…”
Babai levizte nje hap perpara nesh. Si ne ngut, gjersa arrinim ne rrugen qe, kur i afrohej qendres, kthehej ne shetitore. Nuk kishim kembyer asnje fjale me njeri-tjetrin. Pamja e babait nuk rrefente gje, qe te dinim çfare bluante ato çaste. Thjesht, diçka merrnim me mend. Si gjithnje. Edhe kur vinte ne shkolle per notat tona, babai keshtu ishte. I heshtur. Sikur nuk ishte aty, sikur nuk ia vlente te gezonte kur mesuesit s’linin fjale per te na levduar ne, femijte e tij. Sikur dikush tjeter duhej te reagonte per notat. Ne shetisnim jo per t’u shlodhur, por qe dikush te na shihte ne shetitore.
Ne i donim te dy, ndonese kishim me shume raste t’ia shprehnim nenes. Me te flisnim. Besonim se kishte gjera qe duhej t’i dinte vetem ajo. Vone, shume vone kuptuam se ata dinin njelloj te dy. Nena i tregonte babait tere çfare ne i besonim asaj. Kurre nuk e dekonspiruan kete sekret qe mbante gjalle harmonine tone. S’mund te ndodhte ndryshe. Ishte kohe e dukjes ndryshe. Nuk me kujtohet qe ne te pyesnim perse e merzisnin babane. Qenkej fjala per nje “kleçke”. Prej gjysherve tane apo stergjysherve, nje dynym toke me ullinj me kokerrmedhenj se ullinjte e te tjereve, nja tridhjete koke bageti qe blegerinin ndryshe nga te te tjereve. Askush nuk mori mundimin t’i kthjellonte, askush nuk na thoshte perse ishte faji yne qe shtepia e gjyshit kishte qene ne maje te kodres qe zoteronte fshatin. Keto gjera, veç e bashke, formonin “kleçken”, te cilen ia permendnin babait. Ai merzitej, kthehej ne shtepi e kerkonte te dilnim per shetitje.
“Hallin tuaj kishte. Vete lart e mbajti koken”, tregonte nena vite me vone. Ato kohe ajo na keshillonte: “Edhe ju si ai, trupin  e          koken  drejt,    mire?”

***
Gjithe-gjithe nje kilometer e gjysme rruge e asfaltuar, ku merrte vlere shetitja. Asfalti arrinte qendren e qytetit dhe e qarkonte duke iu mbyllur si lak. Ne ato ore qyteti shfaqte thelbin e tij, misterin e te qenit ai qe ishte. Pa buje, pa zhurme. Thjesht nepermjet shetitjes se mbremjes permidis nderteses se zyrave te Pushtetit, zyres se te Plotfuqishmit dhe Shtepise te Plepat. Tri objekte referuese te itinerarit shetites. Dukja perpara tyre ishte vete arsyeja e shetitjes. Sidomos te shtunave e te dielave, qytetin e gjeje te perqendruar, me nje lloj nervozizmi te çuditshem, pikerisht ne shetitore.
Babai tashme ecte vetem gjysme hapi perpara nesh. Ishte i lodhur, por aty bente gjithçka per ta mbajtur shpinen drejt. Aty fshihte epjen e shfaqur nder supe. Ne ate cope rruge duhej te shfaqeshim siç nuk do te na deshironte syri i atyre, qe zinin ne goje “kleçken” tone.
“Kujdes tani…”, degjonim zerin e tij. Po kalonim perballe Shtepise te Plepat. Nuk dukej njeri jashte asaj shtepie. Na veshtronin prej dritareve? Nuk ishim mesuar te pyesnim. Sidomos kur ndodheshim       aty.

***
“Njeri duhet te mbeshtese krahun te krahu i babait”, na kishte thene nena. “Dhe te gjithe, si ai, trupin drejt, mire?!” Babai ecte me hapin e sigurt, duke buzeqeshur lehte, si njeri pa halle, pa probleme, si njeri i lumtur. I ri fare, fringo edhe ai, sikur te ishte ne nje moshe me ne.
Edhe neve na vinte mire per kete. Na dukej se gjate shetitjes, sidomos ne metrat e shetitores, ai behej vertet edhe me i ri, me i bukur, me i bute. Ah, sikur ta shihte nena ashtu!.. E dinim se na ndiqte me bisht te syrit dhe ne nuk ia ndanim syte profilit te tij, paksa te zgjatur, cepit te mustaqeve, buzeqeshjes, por dhe atij lloji te pashpjegueshem nervozizmi nder buze.
Kur i largoheshim Shtepise te Plepat, babai sikur shtendosej. Njelloj si ai qe printe kuadratet e paradave, pasi kalonin tribunen qendrore. Tashme nuk kujdesej per fshehjen e kerrusjes se lehte te shpines, dhe aq i bente nese dukej ca i lodhur prej dites se punes. Gjente qetesi e ngé te verente ata qe shetisnin perballe. Here-here na pyeste se cilet ishin ata, qe sapo na kishin pershendetur ne djemve. Ia tregonim emrat. “Me thoni mbiemrin e tyre!”, kembengulte. Asokohe nuk dinim perse pyeste per mbiemrat dhe ç’hynin ne pune per babane.
“Ah! E pra, djali i …” Kur bente lidhje me emrin e eterve, ne fytyren e babait lexonim mendimin edhe per ata. “E tere jeta eshte bere pune mbiemrash, na marrte e mira, na marrta!”, shtonte                     pastaj.
Ndokush prej tyre na pershendeste, ca na njatjetonin fshehurazi syrit te te tjereve. Nuk ishin te shumte ata qe na drejtoheshin ballazi dhe qafoheshin me babane tone. Por kishte edhe nga ata qe benin ç’mund qe ne te kuptonim se do te deshironin te mos na shihnin aty, ne shetitje. Me vone do te merrnim vesh se te gjitha ndodhnin per shkak te shtepise ne maje te kodres ne fshat.
“Secili ka mbiemrin e tij. Secili shetit mbiemrin e tij…”
Me vone do te merrnim vesh se, bashke me mbiemrin, secili jetonte kleçken e         tij.
Pastaj uleshim ne lokalin veror dhe babai porosiste. Kafe e teke raki per veten. Dhe tri freskuese per ne. Pa na pyetur se ç’deshironim. Veshtrimi i tij bridhte pertej nesh. Dikur, i kenaqur qe e kishte arritur qellimin e shetitjes, na tregonte ndonje gje nga kujtimet e tij te bukura. Ata qe zhvendoseshin ne shetitore, na shihnin te qeshur dhe pasketaj babai e kthente goten e rakise me fund, therriste kamerierin e ngrihej. Shetitja kishte mbaruar.
Vellai i madh vendoste doren te parakrahu i babait dhe merrnim rrugen per shtepi. E dinim se tashme nena kishte dale atje, pas gardhit me trandafila, per te na pritur. Kur hynim te porta e oborrit, ajo priste sa te shihte buzeqeshjen e babait, driten qe vetetinte ne syte e tij, pastaj na puthte ne me radhe.
Babai nuk dukej te ishte i merzitur.Hynim ne dhomen ku ishte dollapi e hiqnim rrobat e shetitjes. Nena hynte ne dhomen tjeter, per ku drejtohej babai. Kur shkonim atje, i gjenim tek rrinin ne heshtje. Syte mbushur me lot. Hajde ta merrje vesh perse!..

***

Deri nja dhjete vjet me pare, kur shkrova se pari kete tregim, nuk arrija te lidhja merzine e babait, shetitjen e detyruar dhe lotet e prinderve. Asokohe na dukej se ishte vertet shetitje, shlodhje, nevoje njerezore per t’iu gezuar natyres, ajrit te mbremjes, pranise ne te njejten rruge me njerez te tjere.
Tashme e perfytyroj ate kohe si nje trishtim te madh. Dhe si nje shtirje te madhe te prinderve te mi. Deri ne fund te mundimshme per babane e nenen tone.
Shetitje e detyruar. Si nje lufte e fituar aq shtrenjte, sa nuk ia vlen   kremtimi i fitores.Nuk mund te mos ulesha per ta shkruar tregimin. Me kupto, nene.